Deens zorgbeleid inspireert Winterswijk
Het zorgbeleid van Winterswijk is goed. Maar omdat het altijd beter kan, ging wethouder Ilse Saris samen met collega’s uit de Achterhoek op werkbezoek in Denemarken. Daar zag zij hoe reablement (mensen helpen voor zichzelf te zorgen) de zorgkosten verlaagt, de behoefte aan zorg vermindert en het levensplezier van burgers en zorgmedewerkers vergroot
Tien jaar geleden, in 2007, realiseerden de Denen zich dat het roer om moest. Net als in Nederland namen de gemiddelde levensduur, het aantal ouderen en de zorgkosten toe. Tegelijkertijd dreigde er een tekort aan zorgmedewerkers en stegen de loonkosten. De Denen kozen ervoor om in te zetten op reablement. Het bleek zo succesvol dat het zelfs bij wet is vastgelegd in de Deense ouderenzorg.
Acht Achterhoekse gemeenten herschreven hun visie
Wethouder Saris van Winterswijk is begin 2017 verkozen tot beste bestuurder van een kleine gemeente. Met in haar portefeuille onder andere maatschappelijke participatie en zorg, werkt ze aan de totstandkoming van Gezondheidspark Winterswijk. In het najaar van 2016 trok Saris met bestuurders, beleidsambtenaren en -uitvoerders van acht Achterhoekse gemeenten naar Denemarken. Daar werden zij rondgeleid door Kirsten Tinneveld Madsen, een Deense die in Nederland de stichting Maak de Burger Meester heeft opgericht.
Saris vertelt dat Denemarken haar en haar reisgenoten inspireerde: ‘De overheid, de gemeente en het bedrijfsleven slaan daar hun handen ineen voor gezonde burgers. In de meeste Nederlandse gemeenten moet je eerst flink in de problemen raken voor je hulp krijgt. In Denemarken leerde ik dat we ons ook best achter de voordeur met mensen hun gezondheid mogen bemoeien. ‘
Reablement: sturen op zelfredzaamheid
Bij reablement help je mensen, op basis van hun wensen en behoeften, om voor zichzelf te zorgen. Want als iemand om hulp vraagt is er iets wat die persoon niet meer kan. Verstuikt een oudere alleenstaande vrouw haar enkel, dan kan het dat zij minder gaat bewegen, minder buiten komt en vereenzaamt. Bij reablement vraag je de vrouw wat ze graag zou willen: geen pijn, geen vies huis, weer naar buiten en niet meer alleen zijn.
Wie in Denemarken bij de gemeente om zorg vraagt, krijgt een kortdurend doelgericht traject aangeboden. De inhoud van het kortdurende traject hangt af van de behoeften van de zorgvrager. Zo zal de oudere dame met haar verstuikte enkel bijvoorbeeld fysiotherapie aan huis krijgen. De fysiotherapeut helpt haar om zelfstandig naar de supermarkt te gaan en de huishouding te doen. Een weduwnaar die niet kan koken, krijgt kooklessen, wie de trap niet meer op kan, een traplift en eenzame mensen krijgen hulp bij het deelnemen aan de samenleving.
Het traject is holistisch van aard. Zo krijgt de hulpvrager tijdens een intakegesprek een vragenlijst waarin niet alleen gevraagd wordt naar fysieke beperkingen, maar bijvoorbeeld ook naar dagelijkse activiteiten, hobby’s, wensen en verwachtingen. Wordt de lijst niet helemaal ingevuld, dan zal daar een reden voor zijn en wordt er met behulp van visualisatiekaarten of een gesprekswiel doorgevraagd.
‘Reablement past bij ons zorgbeleid’
Terug in Nederland herschreven de acht Achterhoekse gemeenten hun visie. ‘Het staat nu op papier,’ zegt Saris, ‘want het past bij wat we willen. We willen graag samenwerken en loslaten, en soms wat meer doen voor een beter resultaat, maar het is een langjarig proces. Het is een ontwikkeling die we samen met inwoners, zorgmedewerkers en zorgaanbieders moeten maken.’
De gemeente Winterswijk is al koploper in het bestrijden van eenzaamheid. ‘Een eenvoudig voorbeeld’, zegt Saris, ‘is de wandelgroep voor mensen die eenzaam zijn en/of fysieke klachten hebben. Het is geen kerntaak van de gemeente, toch hebben we het gedaan. En ik zal niet vergeten dat een van de deelnemers zei “jullie waren mijn laatste strohalm”.
Combineer Nederlandse kracht met Deense werkwijze
De Deense oprichter van de stichting Maak de Burger Meester vindt Winterswijk een prachtig voorbeeld van hoe goed Nederlandse gemeenten het al doen. Wat Tinneveld Madsen opvallend goed vindt, zijn de zorg- en welzijnsorganisaties en sterke burgerbetrokkenheid. De kracht van Nederland en de Deense ziens- en werkwijze vormen volgens haar een ideale combinatie, voor het creëren van zelfredzaamheid en het vergroten van levensgeluk.
Dit artikel is te lezen op de site van Gemeenten van de Toekomst Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties https://www.gemeentenvandetoekomst.nl/themas/toekomstbestendig-bestuur/artikel/deens-zorgbeleid-inspireert-winterswijk/
Foto: fotograaf@gemeente Winterswijk